Με τροπολογία που ψηφίστηκε στη Βουλή στo πλαίσιο του σχεδίου νόμου για το “νέο τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών”, ρυθμίζονται πλέον και αυθαίρετα κτίσματα που βρίσκονται σε παραδοσιακό οικισμό ή σε παραδοσιακό τμήμα πόλης, εφόσον κατασκευάστηκαν πριν τη δημοσίευση της πράξης χαρακτηρισμού τους ως παραδοσιακού.

 Για την ένταξη όσων αυθαιρέτων δημιουργήθηκαν μετά τη δημοσίευση της πράξης χαρακτηρισμού των οικισμών, προβλέπονται όροι και προϋποθέσεις.

 Συγκεκριμένα, υποβάλλεται αίτηση από τον ιδιοκτήτη σε ειδική Επιτροπή που συστήνεται στην έδρα κάθε πολεοδομικής υπηρεσίας, η οποία δέχεται ή απορρίπτει την αίτηση. Κριτήριο αποτελεί η αισθητική ένταξη της αυθαίρετης κατασκευής ως προς το σύνολο του υπόλοιπου νομίμως υφιστάμενου κτιρίου, το ευρύτερο δομημένο περιβάλλον του αλλά και την αρχιτεκτονική και μορφολογική τυπολογία του παραδοσιακού οικισμού ή του τμήματος της πόλης. Η Επιτροπή αυτή μπορεί να επιβάλει την εκτέλεση εργασιών προσαρμογής του αυθαιρέτου στους ισχύοντες μορφολογικούς όρους και περιορισμούς του παραδοσιακού οικισμού και η προθεσμία εξόφλησης του προστίμου ξεκινά με την κοινοποίηση της θετικής κρίσης της Επιτροπής.

 Αυθαίρετα που βρίσκονται σε παραδοσιακούς οικισμούς και σε παραδοσιακά τμήματα πόλεων, οι οποίες έχουν πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων, εξαιρούνται από την παραπάνω υποχρέωση εφόσον οι αυθαιρεσίες τους δεν υπερβαίνουν σε ποσοστό το 50% των επιτρεπόμενων όρων δόμησης.

 Για την προστασία των μικρότερων παραδοσιακών οικισμών, με πληθυσμό μικρότερο των 2.000 κατοίκων η Επιτροπή αποφασίζει αφού συγκεντρώσει όλα τα αιτήματα τακτοποίησης σε κάθε οικισμό. Σε αυτού τους οικισμούς δεν επιτρέπεται η ρύθμιση αυθαιρέτων που αποτελούν αυτοτελείς νέες κατασκευές που δημιουργήθηκαν μετά την κήρυξη του οικισμού ως παραδοσιακού, εάν έχουν υπέρβαση ύψους μεγαλύτερη του 5% του επιτρεπόμενου, μετρούμενου από κάθε σημείο του διαμορφωμένου εδάφους, ή έχουν υπέρβαση μεγαλύτερη του 5% οποιουδήποτε όρου δόμησης.

 Τέλος, η μεταβίβαση ή η σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων σε ακίνητα με αυθαίρετες κατασκευές, για τα οποία απαιτείται η έγκριση της Επιτροπής μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά την υποβολή των δικαιολογητικών υπαγωγής και την  υποχρέωση ολοκλήρωσης της διαδικασίας αναλαμβάνει ο νέος κύριος του ακινήτου.